‘Anne wordt gepest op school.’ Haar moeder spreekt het uit met een brok in haar keel en tranen in haar ogen. Ze vertelt over haar dochter en Suze, die ooit de beste vriendin van Anne was. Maar sinds er een nieuw meisje in de groep is gekomen, sluiten Suze en zij Anne buiten of proberen ze haar juist voor hun karretje te spannen.
Als Suze en het nieuwe meisje, Tess genaamd, samen zijn, mag Anne niet meespelen en roepen ze haar steeds vervelende dingen toe en lachen ze haar uit. Of Tess en Suze laten Anne snoep meenemen, dat zij vervolgens met z’n tweeën opeten. Anne trekt zich steeds meer terug en speelt ook niet meer met andere kinderen uit de groep. Thuis is ze niet meer de vrolijke Anne en is ze regelmatig verdrietig als ze uit school komt.
KOMOP-coach
De moeder van Anne is vroeger zelf ook gepest, vertelt ze. Ze wil er alles aan doen om te voorkomen dat haar dochter hetzelfde mee moet maken als zij. De reden dat de moeder van Anne bij me is gekomen, is dat ze heeft gehoord dat ik KOMOP-coach ben. KOMOP-coaches begeleiden kinderen en ouders die met pesten te maken hebben. KOMOP is een afkorting die staat voor een aanpak die bestaat uit de onderdelen Kwaliteiten/Kracht, Ontspanning/Overtuigingen, Maatje/Mogelijkheden, Oefenen en Praten/Plezier. In mijn praktijk komen niet alleen kinderen die gepest worden. Ook kinderen die zelf pesten of er last van hebben dat ze meepesten komen voor begeleiding. Daarnaast worden de ouders nauw betrokken bij het coachingstraject. Bij hen staan de letters KOMOP voor Kwalitijd, Ontspannen, Mogelijkheden, Oefenen en Partij. KOMOP is dus een systemische aanpak van pesten.
De alarmbel
Tijdens de trainersopleiding Pesten Buiten Westen heb ik ervaren dat het in pestsituaties niet om het pesten en de pester zelf gaat. Het pesten heeft de functie van een alarmbel. Een alarmbel om duidelijk te maken dat er iets aan de hand is, wat niet klopt. Dat is waar het daadwerkelijk om gaat. Dit kan bijvoorbeeld een conflict in het schoolteam zijn, wat invloed heeft op de klas van de betreffende leerkracht. Of er spelen zaken in een gezin, waardoor het kind niet de eigen plek kan innemen, omdat het voor een ouder aan het zorgen is. Dit kind kan dan op school te maken krijgen met pesten. In de situatie van Anne en Suze stelt Anne zich op als laatste van haar klas, terwijl zij langer in de klas zit dan het nieuwe meisje Tess. Het pesten van Anne heeft hierbij de functie om haar te laten merken dat zij haar eigen plek weer dient in te nemen, door te leren voor zichzelf op te komen. Dat is haar levensles.
Zo werkt KOMOP
Het bijzondere van KOMOP is dat pas in de laatste fase van het traject het pesten zelf besproken wordt. Veel kinderen die met pesten te maken hebben, willen het er namelijk niet over hebben. Dat voelt veiliger. Het is belangrijk om dit te respecteren en het kind te laten voelen dat je hem/haar ziet. Zinvoller is het om te werken aan de levensles die het kind heeft te leren, aan het zelfvertrouwen en het laten ervaren van de kracht die het kind in zich heeft. Om ouders te stimuleren ‘kwalitijd’ oftewel quality time met hun kind door te laten doorbrengen. Om te zorgen dat het kind en de ouder weer ontspannen, bijvoorbeeld door Body Stress Release, massage of kinderyoga. Vervolgens wordt gestimuleerd een maatje te zoeken. Een maatje waarop het kind kan vertrouwen. Er wordt gekeken naar mogelijke reacties en deze worden samen geoefend. Pas daarna komt het praten over het pesten en het praten met de pester(s) en gepeste(n). Ouders en kind worden gestimuleerd samen plezier te maken. Ouders worden tot slot gestimuleerd altijd partij te kiezen voor hun kind. Dat wil zeggen: hun kind laten voelen dat zij er voor hun zoon of dochter zijn, het kind beschermen tegen de ‘boze’ buitenwereld en voor hem/haar opkomen. Dit is essentieel voor een kind om voor zichzelf op te leren komen.
In de begeleiding met de kinderen wordt gewerkt met diverse werkvormen. Denk hierbij aan verhalen, tekenen, kleien, knutselen, sterker -staan-oefeningen, spel, visualisaties, ontspanningsoefeningen en opstellingen van situaties met Playmobilpoppetjes (POPtalk). Aan ouders wordt uitgebreid de mogelijkheid geboden hun verhaal te doen en emoties te uiten. Want pesten roept ook veel op bij ouders! Vervolgens wordt gekeken welke oplossingen al uitgeprobeerd zijn, gesproken over het soort ouder die de ouders willen zijn en over de levensles die de ouder en het kind te leren hebben.
Anne
Anne en haar ouders heb ik ook op deze manier begeleid. Anne heeft geleerd haar kwaliteiten te zien, voor zichzelf op te komen en haar eigen plek in de klas weer in te nemen. Ze speelt nu regelmatig samen met Tess en Suze. En haar ouders, die staan achter hun dochter en zijn trots dat ze dit heeft overwonnen!
