OpgroeiGids Redactie
DeskundigeWat is een stiefouder?
Sommige mensen zien een stiefmoeder of stiefvader als een vervangende ouder, maar dat is een stiefouder zeker niet. Onder aan de streep is een deze persoon juist een ouder die erbij komt, en niet een vervangende ouder. Maar wat is de rol precies van een stiefmoeder of stiefvader in de opvoeding van de kinderen?
De plek innemen als stiefmoeder of vader
Moeder of vader heeft net een leuke man of vrouw ontdekt. Deze persoon krijgt een plekje in het gezin en deze persoon wordt een soort ouder. Aan het begin is het vaak de gedachte dat er een nieuw nestje zal worden gebouwd, maar dat gebeurt niet altijd. Wat veel stiefmoeders en stiefvaders goed voor zich moeten houden is dat ze niet de plaats zullen innemen van de afwezige ouder. Als stiefmoeder of vader is het ook niet mogelijk om een stiefkind op te voeden. Dat kan alleen gedaan worden met eigen kinderen. Een stiefmoeder of vader heeft daarentegen wel een verzorgende rol. Dit is bijvoorbeeld goed toe te passen wanneer beide ouders een kind hebben. Wel zijn er natuurlijk regels die kunnen gelden. Deze regels kunnen worden opgelegd door de eigenaar van het huis.
Realiseren
Deze positie van een stief ouder accepteren is niet altijd even makkelijk. Zeker niet als er wordt gekeken naar de praktijk. Stiefmoeders en stiefvaders zullen vaak gedrag in hun stiefkinderen zien die ze graag aan zouden willen pakken. Het bemoeien met de opvoeding behoort nu eenmaal niet tot de taken van deze ouders maar tot de eigen ouders van het kind. Natuurlijk zijn er wel punten die als stiefmoeder of stiefvader (immers een buitenstaander) goed worden waargenomen, maar dan is het nog steeds aan de ouders welke regels er voor het kind gelden en op welke manier ze willen dat het kind opgevoed wordt. Het doet de verhoudingen in de dynamiek tussen het kind en de ouders niet goed wanneer er door een stief ouder ook nog wordt meebemoeid met de opvoeding. Het kan bijvoorbeeld zijn dat deze ouder net wat strenger zou reageren dan de ouders zelf of juist veel liever. Dat is niet de bedoeling in een opvoeding en kan ook verwarrend zijn voor het kind.
De boze stiefmoeder of stiefvader
Het is ook zeker niet de bedoeling dat het stiefkind negatiever wordt behandeld door de stiefvader of stiefmoeder dan de eigen kinderen. Net zoals in de sprookjes, is het altijd de boze stiefmoeder die de eigen kinderen voortrekt en de stiefkinderen op een verkeerde manier behandeld. Dit is zeker niet de bedoeling. Het is wel belangrijk om van tevoren goed te kijken naar de taken die er wel van je worden verwacht als stiefmoeder of stiefvader. Het is daarnaast ook wel logisch dat er een bepaald verschil is in liefde voor de eigen kinderen vergeleken met de liefde voor de stiefkinderen. Het is vaak niet de wens om een verschil te hebben in liefde, maar het gebeurd wel vaak. De liefde met de eigen kinderen is onvoorwaardelijk terwijl dat met de stiefkinderen vaak voorwaardelijk is.
Omgaan met de kinderen
Het is wel duidelijk dat de rol van een stief ouder niet kan worden vergeleken met dat van de ouders. Dan is de vraag: welke rol is dan van toepassing op een stief ouder? Het zal geen opvoedende taken op zich kunnen nemen en dus ook niet de rol van de afwezige ouder kunnen innemen. Dan resteert er maar een mogelijkheid en dat is het aannemen van de rol van een vriend voor het kind. En dat is ook misschien wel het enige juiste antwoord. Feitelijk is een stiefouder een buitenstaander voor een kind en heeft het alleen een plekje in het gezin gekregen doordat het een relatie is aangegaan met de ouder van het kind. Als de stiefouder zich zou bemoeien met het kind qua opvoeding, zou dit alleen maar fout zijn. Vaak zal er dan automatisch de rol van een boze stiefmoeder of stiefvader worden ingenomen. Dat hoeft niet altijd bewust te zijn, maar kan ook geheel onbewust zijn. Daarom is het belangrijk dat er van tevoren wordt ingezien dat er geen plaatsvervangende rol mogelijk is voor een afwezige ouder. Door hier goede afspraken over te maken en hier ook aan te houden, wordt het ook makkelijker om met de kinderen om te gaan en is het voor de kinderen ook veel duidelijker waar ze aan toe zijn.
Natuurlijk is het zijn van een stiefmoeder of stiefvader niet altijd vervelend. Er kunnen ook mooie banden ontstaan tussen de kinderen en de stiefmoeder en stiefvader.
